Pies domowy – pochodzenie.cz. 1 Etologia i etogram.
Tekst opracowany na podstawie wykładu Amber Batson „Problemy behawioralne u psów”.
Proces ewolucji u psa
Proces ewolucji. Pies domowy na ziemi ewoluuje od 70 mln. lat. W ciągu tego czasu adaptował się, by w toku ewolucji rozwinąć zachowania pozwalające mu przetrwać na ziemi. Od 35mln. lat pies ewoluował by żyć w większych grupach społecznych, co pozwala mu czerpać zyski:
- psy musza dogadać się miedzy sobą;
- chronią siebie wzajemnie w razie niebezpieczeństwa;
- w grupie psy są skuteczniejsze w polowaniu;
- będąc częścią grupy psy lepiej się uczą;
- bycie częścią grupy pozwala lepiej się rozmnażać.
Jeśli chodzi o ewolucję, powinniśmy pamiętać, że pies związany jest z człowiekiem w jej ciągu jedynie 0,03%.
Etologia i etogram
Etologia i etogram – ważne słowo Pies jest mixem wszystkich dzikich psowatych z całej ziemi – wilka indyjskiego, dingo, afrykańskiego likaona, diho (cyjon) w Azji, wilka szarego w płn. Ameryce. Oczywiście istnieje więcej psowatych, ale to główne osobniki, których geny widzimy u naszych psów domowych. Musimy być świadomi, że różne z tych psowatych przyczyniły się do powstania psa domowego i wszystkie z nich zachowują się różnie. Powinniśmy więc zapoznać się z definicją słów: ETOLOGIA i ETOGRAM.
ETOLOGIA – to naukowe badanie zwierzęcia danego gatunku w jego naturalnym środowisku, aby odkryć jego etogram (biologia, zachowania, relacje itd.).
ETOGRAM – lista naturalnych zachowań specyficzna dla danego gatunku. Etogram wilka szarego różni się od etogramu wilka indyjskiego, tym bardziej od wilka etiopskiego, afrykańskiego ,czy dingo. W etogramie psów znajdziemy zachowania tych wszystkich zwierząt. Dlatego naukowcy opracowując etogram psa domowego obserwują psy w ich naturalnym środowisku. Niedawno, w XXI wieku przeprowadzono wiele badań na temat psa domowego w środowisku, gdzie ma on dostęp do innych psów i nie ma większego kontaktu z człowiekiem. Co ciekawe, lista zachowań, które wykonuje pies żyjący z człowiekiem, wydaje się być taka sama jak lista zachowań psa, który żyje na wolności jako zdziczały. Jak powinien wyglądać etogram psa domowego?
Psy żyją w mieszanych pod względem płci grupach społecznych, z reguły po 2-6 psów. Żyją w grupach spokrewnionych, jeśli mają do tego okazję, ale mogą żyć także w grupach niespokrewnionych. Nie ma podstaw by sądzić, że opierają zachowania na dominacji. Są naukowe dowody, że relacje w tych grupach mogą opierać się na zasobach. Jeden pies może mieć relacje z drugim psem oparte na wartości jakiegoś zasobu, ważnego dla tych psów. Ale nie wszystkie psy opierają na tym swoje relacje. Wiele psów które nie musiały walczyć o zasoby (w przeszłości nie przeżyły utraty zasobów), są psami bardzo zrelaksowanymi, dzielą się zasobami z innymi i potrafią oddać swoje zasoby innym psom.
Co to są zasoby? – jedzenie, posłanie, ciepłe miejsca, woda, coś co pies może rzuć, miejsce do drapania, nawet inne psy do zabawy. Jest więc wiele różnych rzeczy w scenariuszu domowym, które jeden pies może dzielić z innymi psami. Badania pokazały, że przywództwo w takiej grupie się zmienia. Rzadko spoczywa tylko na jednym psie. Zamiast tego grupa podejmuje decyzje na podstawie jednego psa, który podejmuje konkretną decyzję w danym momencie (w innym momencie może to być inny pies). W grupie panuje harmonia – nie ma agresji. Harmonia ta zachowywana jest za pomocą CSów (Calming Signals – Sygnały Uspokajające) oraz strategii unikania. Oznacza to, że pies może uniknąć agresji poprzez np. odejście. To jest zupełnie inne spojrzenie niż 10 lat temu (kiedy koncentrowano się na wilkach szarych). Dzięki badaniom naukowym możemy stworzyć etogram psa domowego, który zawiera około 70 pozycji takich jak: zachowania społeczne, język ciała, sen, zabawa, reprodukcja, jedzenie, picie, spanie, grooming oraz wiele innych.
Katarzyna Harmata – intruktor szkolenia psów, behawiorysta zwierzęcy
Akademia Dobrych Manier Biały Pies www.bialypies.pl